Μανταρίνι

Το χειμερινό αγαπημένο

Ένα κατεξοχήν χειμερινό φρούτο, το μανταρίνι έχει μια ξεχωριστή θέση στο τραπέζι μας. Παρά το γεγονός ότι άργησε να γίνει γνωστό στην Ελλάδα, το μανταρίνι αγαπήθηκε πολύ όχι μόνο λόγω του ιδιαίτερου αρώματος και της γλυκόξινης γεύσης του αλλά και λόγω του ότι ως φρούτο είναι πάρα πολύ θρεπτικό.

Λίγα λόγια για το μανταρίνι

Το μανταρίνι είναι ο καρπός του ομώνυμου δέντρου της μανταρινιάς (Citrus reticulata). Ως ξαδερφάκι του πορτοκαλιού, το μανταρίνι αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία φρούτου. Ο καρπός είναι ωοειδής (οβάλ) και η γεύση του πολύ πιο γλυκιά από αυτή του πορτοκαλιού. Όταν δε είναι ώριμο, το μανταρίνι εμφανισιακά έχει ένα ιδιαίτερο πορτοκαλί χρώμα και η φλούδα του είναι αρκετά εύκολο να καθαριστεί όπως επίσης είναι πολύ εύκολο να χωριστεί το φρούτο σε “ρόγες” σε σχέση με το πορτοκάλι.

Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει στην γενετική του μανταρινιού, φαίνεται να είναι ένα από τα αρχικά είδη εσπεριδοειδών από τα οποία στην συνέχεια ξεπήδησαν όλα τα υπόλοιπα. Υπάρχει η πεποίθηση πως οι πρόγονοι της μανταρινιάς ξεκίνησαν από την ανατολική και βορειοανατολική Ασία ¹, όπου πριν από 8000 χρόνια έγιναν προσπάθειες εντατικής καλλιέργειας στους πρόποδες του βουνού Nanling στην Κίνα.

Στην συνέχεια της ιστορίας, το μανταρίνι έρχεται στην Ευρώπη μέσω διπλωματικών αποστολών από την Κίνα στην Μεγάλη Βρετανία περίπου το 1805 μ.Χ., όπου δέντρα ολόκληρα μεταφέρθηκαν εκεί. Αργότερα δε, περί το 1840 με 1850 και ενώ ήδη η μανταρινιά είχε εδραιωθεί στην Ιταλία, το προξενείο της Ιταλίας στην Νέα Ορλεάνη άρχισε σταδιακά την εισαγωγή τόσο καρπών όσο και δέντρων στον νέο κόσμο.

Στην Ελλάδα, εικάζεται πως εισήχθησαν από τον Ολλανδικής καταγωγής ναύαρχο Lodewijk van Heiden ^{2 3}, περί το 1827. Έκτοτε γίνεται εντατική καλλιέργεια του δέντρου στην Ελλάδα, με πρωτοστάτες την Κρήτη και την Χίο και αργότερα η μανταρινιά άρχισε να καλλιεργείται και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Υπάρχουν μερικές εκατοντάδες ποικιλίες μανταρινιού οι οποίες καλλιεργούνται πλέον παγκοσμίως. Ειδικά όμως στην Ελλάδα, οι ποικιλίες οι οποίες ας πούμε “αγαπάνε τον τόπο” είναι οι κλημεντίνες και τα μανταρίνια satsuma. Κάθε ποικιλία έχει διαφορετικό ρυθμό ωρίμανσης δίνοντάς μας καρπούς από τις αρχές του Νοέμβρη έως τα τέλη Απριλίου.

Ειδική μνεία, πρέπει να γίνει και σε μια ποικιλία η οποία συγκαταλέγεται στην λίστα με τα Προϊόντα Γεωγραφικής Προέλευσης και αυτή είναι η κοινή Χίου ή το μανταρίνι Χίου. Καλλιεργήθηκαν αρχικά το 1850 στο νησί και έκτοτε έχει εδραιωθεί στο μικροκλίμα δίνοντας καρπούς ιδιαίτερα αρωματικούς και γεμάτους με χυμό.

Ιδιότητες

Το μανταρίνι, εκτός από την ευχάριστη γλυκόξινη γεύση του, προσφέρει και σημαντικά οφέλη για την υγεία χάρη στις πολλές ευεργετικές του ιδιότητες. Είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και θρεπτικά συστατικά ενώ πολλές έρευνες έχουν γίνει τόσο για την αντιοξειδωτική του δράση όσο και για τις ευεργετικές του ιδιότητες στην λειτουργία του εγκεφάλου και το ανοσοποιητικού.

Ποιο συγκεκριμένα, το μανταρίνι περιέχει:

• Βιταμίνη C: Ένα μέτριο μανταρίνι παρέχει περίπου το 25-30% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης. .
• Βιταμίνη Α: Συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των ματιών και του δέρματος.
• Φυτικές Ίνες: Τα μανταρίνια περιέχουν φυτικές ίνες που βοηθούν στη βελτίωση της πέψης και στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
• Κάλιο: Το κάλιο είναι σημαντικό για την καλή λειτουργία της καρδιάς και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
• Φλαβονοειδή: Οι αντιοξειδωτικές ενώσεις, όπως η εσπεριδίνη και η ναρινγενίνη, συμβάλλουν στην προστασία από οξειδωτικό στρες και φλεγμονές.

Το μανταρίνι, λόγων των συστατικών αυτών έχει αρκετά οφέλη για την υγεία. Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα ενάντια σε λοιμώξεις, προστατεύει την καρδιά και την υγεία του δέρματος ενώ οι φυτικές ίνες, δρουν θετικά στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

Το μανταρίνι στην μαγειρική

Το μανταρίνι έχουμε συνηθίσει να το τρώμε ωμό ως φρούτο ή ως γλυκό του κουταλιού, παρόλα αυτά έχει πολλές ακόμα χρήσεις τόσο στην μαγειρική όσο και στην ζαχαροπλαστική. Ο αρωματικός χαρακτήρας του σε συνδυασμό με την γλυκόξινη γεύση του είναι πολύ ταιριαστός με θαλασσινά και ελαφριά λευκά ψάρια όπως η γλώσσα αλλά και με πάπια. Όσον αφορά όμως την ζαχαροπλαστική, το μανταρίνι μπορεί να δώσει πραγματικά ρεσιτάλ ερμηνείας. Ταιριάζει απόλυτα με την σοκολάτα, δίνει υπέροχο άρωμα σε κρέμες και σάλτσες και είναι πολύ καλό υλικό τόσο για γλυκό του κουταλιού όσο και για μαρμελάδα.

Πως επιλέγουμε και πως συντηρούμε

Η καλύτερη εποχή για τα μανταρίνια είναι από τις αρχές Νοεμβρίου έως και τα τέλη Φεβρουαρίου για τις εγχώριες ποικιλίες. Θα βρούμε σίγουρα μανταρίνια τα οποία ωριμάζουν από τον Φεβρουάριο έως και τον Απρίλιο, ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι όπως η ποικιλία Encore ⁴. Προτιμούμε να επιλέξουμε μανταρίνια τα οποία είναι βαριά σε σχέση με το μέγεθός τους και η φλούδα τους να είναι σφριγηλή και χωρίς φουσκώματα και σκασίματα.

Στο εμπόριο, εκτός από νωπό, το μανταρίνι κυκλοφορεί σε πολλές ακόμα μορφές όπως ως χυμός (είτε συμπυκνωμένος ή παστεριωμένος), ως πουρές φρούτου (συνήθως για την παρασκευή κοκτέιλ και αφρών μαγειρικής) και ως λυοφυλιωμένο το οποίο χρησιμοποιείται συνήθως για σκόνες και ως τραγανό στοιχείο σε συνταγές.

Η συντήρηση στο ψυγείο αν και είναι πανάκεια λόγω των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας, αλλοιώνει σημαντικά τόσο το άρωμα όσο και την γεύση του μανταρινιού. Ιδανικά, το μανταρίνι μπορεί να συντηρηθεί εκτός ψυγείου σε θερμοκρασίες από 15 έως 21 βαθμούς κελσίου για έως και μια εβδομάδα. Στο ψυγείο, όπως είναι φυσικό η διάρκεια ζωής του παρατείνετε σημαντικά πέρα των δύο εβδομάδων.