Ρόδι
Ο καρπός του παραδείσου
Το ρόδι στην Ελληνική μυθολογία συμβολίζει την αφθονία και την γονιμότητα. Ίσως όχι άδικα, καθώς αν το καλοσκεφτεί κανείς, το ρόδι μοιάζει πάρα πολύ με ένα πουγκί γεμάτο από πολύτιμα ρουμπίνια. Είναι μάλιστα τόσο μεγάλη η σύνδεση του φρούτου αυτού με τον πλούτο και την αφθονία, όπου μέχρι και τουλάχιστον μερικές δεκαετίες πριν, ο “νοικοκύρης” του κάθε σπιτιού, έκανε ποδαρικό στο σπίτι του, σπάζοντας ένα ρόδι στην κεντρική είσοδο, για ευημερία. Εκτός από το έθιμο αυτό όμως, η αλήθεια είναι πως το ρόδι, παρά το γεγονός ότι φαίνεται να είναι δύσκολο στο καθάρισμα του, είναι ένα από τα πιο ευεργετικά και νόστιμα φρούτα που θα μπορούσαμε να προσαρτήσουμε στην κουζίνα μας.
Λίγα λόγια για το ρόδι
Το ρόδι είναι ο καρπός του ομώνυμου οπωροφόρου δέντρου (Punica Granatum). Εικάζεται πως η καταγωγή του είναι από την Περσία 2. Η λατινική ονομασία του, θεωρείτε ότι οφείλετε στους Φοίνικες και την πόλη της Καρχηδόνας (η οποία ονομαζόταν Punica), οι οποίοι συντέλεσαν στην διάδοση του ροδιού στην Ευρώπη, κυρίως μέσω της Ισπανίας και της Ιταλίας.
Συνδεδεμένο από αρχαιοτάτων χρόνων με την γονιμότητα και την μακροζωία, έχει εξυμνηθεί από πολλούς λαούς.
Ειδικά στην Ελλάδα, το ρόδι ήταν σύμβολο του γάμου και της αναγέννησης. Ο μύθος λέει πως ο Άδης άρπαξε την Περσεφόνη και την πήρε στον κάτω κόσμο. Η Δήμητρα, θλιμμένη για την απουσία της κόρης της, ζήτησε από τους θεούς να την επιστρέψουν. Οι θεοί συμφώνησαν και έστειλαν τον Ερμή να τη φέρει πίσω. Ο Άδης, όμως, της έδωσε να φάει επτά σπόρους ροδιού, «δεσμεύοντας» την. Έτσι, οι θεοί αποφάσισαν να μοιράζεται τον χρόνο της μεταξύ του επάνω και του κάτω κόσμου.
Ιδιότητες
Το ρόδι, έχει σφαιρικό σχήμα και μέγεθος που φτάνει έως 800–900 γραμμάρια, ανάλογα με την ποικιλία. Στην κορυφή του υπάρχει ένας κάλυκας που μοιάζει με οδοντωτό χωνί. Ο φλοιός του είναι δερματώδης και αλλάζει χρώμα κατά την ωρίμανση, από κοκκινο – κίτρινο έως σκούρο κόκκινο. Εσωτερικά, χωρίζεται σε 6 περίπου διαμερίσματα με λευκά τοιχώματα, όπου βρίσκονται οι σπόροι (ρόγες) με σκληρό πυρήνα, καλυμμένοι από ζουμερή σάρκα που ποικίλει σε χρώμα από ανοιχτό ροζ έως βαθύ κόκκινο. Οι ρόγες καλύπτονται από λεπτή λευκή ή κιτρινωπή μεμβράνη. Η ροδιά αρχίζει να καρποφορεί στον 3ο-4ο χρόνο και η παραγωγική της ζωή φτάνει τα 40-50 χρόνια. Το ρόδι είναι δροσερό, αρωματικό, χυμώδες, γλυκό ή γλυκόξινο, και ιδιαίτερα υγιεινό. Ο χυμός του, που αποτελεί το 75% του καρπού, περιέχει κυρίως νερό (76%), σάκχαρα (14-16%), κυτταρίνη, λιπαρά, πρωτεΐνες και άλατα3.
Το ρόδι είναι ένας καρπός με ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες και ανόργανα συστατικά, προσφέροντας σημαντικά οφέλη για την υγεία. Ο χυμός του περιέχει υδρολυτικές ταννίνες, ανθοκυανίνες και φαινολικά οξέα, ενώ ο φλοιός του είναι πλούσιος σε ουσίες όπως η κερσετίνη και η λουτεολίνη. Αυτά τα συστατικά χαρίζουν στο ρόδι εξαιρετική αντιοξειδωτική δράση και το κατατάσσουν στα πιο ωφέλιμα φρούτα για την υγεία.
Τα φαινολικά οξέα προσδίδουν το χαρακτηριστικό χρώμα, την πικρή γεύση και τις ευεργετικές ιδιότητες στον χυμό του ροδιού, ενώ οι ανθοκυανίνες ενισχύουν το χρώμα του. Παράλληλα, οι ταννίνες συμβάλλουν στην πικρή γεύση και στη διαμόρφωση της σύνθετης γεύσης του, ενώ τα σάκχαρα, όπως η φρουκτόζη, η σουκρόζη και η γλυκόζη, προσδίδουν γλυκύτητα.
Η πλούσια περιεκτικότητα του ροδιού σε πολυφαινόλες, ανθοκυανίνες και μοναδικές ουσίες που δεν συναντώνται αλλού στη φύση, το καθιστούν χρήσιμο και ως φυσικό φαρμακευτικό προϊόν. Διαθέτει αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή, αντιμυκητιακή, αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική δράση. Συμβάλλει στην προστασία από τις ελεύθερες ρίζες, αποτρέποντας την αρτηριοσκλήρυνση, τις φλεγμονές των αρτηριών και την υπέρταση.
Έρευνες έχουν δείξει ότι ο χυμός ροδιού έχει τριπλάσια αντιοξειδωτική δράση σε σχέση με το κόκκινο κρασί και το πράσινο τσάι. Επιπλέον, τα φαινολικά οξέα, όπως το ελλαγκικό και το καφεϊκό, παρουσιάζουν ισχυρή αντικαρκινική δράση, ειδικά κατά του καρκίνου του προστάτη. Οι πολυφαινόλες του χυμού προστατεύουν την καρδιά, μειώνουν την οξείδωση της LDL χοληστερόλης και καταπολεμούν το οξειδωτικό στρες.
Ο χυμός ροδιού χαρακτηρίζεται και από αφροδισιακή δράση, ενώ διαθέτει σημαντική αντιμικροβιακή ιδιότητα, περιορίζοντας την ανάπτυξη βακτηρίων όπως οι σταφυλόκοκκοι και οι στρεπτόκοκκοι. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κατηγορίες καταναλωτών που πρέπει να τον καταναλώνουν με προσοχή, ακολουθώντας τις σχετικές οδηγίες.
Το ρόδι στην μαγειρική
Το ρόδι αποτελεί ένα εξαιρετικά ευέλικτο υλικό στη μαγειρική, ιδανικό για να προσθέσει γεύση, χρώμα και υψηλή διατροφική αξία σε ποικιλία πιάτων. Παρακάτω θα δούμε μερικές χρήσεις και τρόπους που μπορούμε να ενσωματώσουμε το ρόδι σε συνταγές.
1. Σαλάτες
Οι σπόροι του ροδιού προσδίδουν γλυκιά και τραγανή υφή, αναβαθμίζοντας τις σαλάτες τόσο αισθητικά όσο και γευστικά.
Πρόταση: Σαλάτα με ρόκα, σπανάκι, καρύδια, σπόρους ροδιού και βινεγκρέτ από βαλσάμικο ξύδι.
2. Κυρίως πιάτα
Το ρόδι ενισχύει τη γεύση σε σάλτσες ή μαρινάδες για κρέας και πουλερικά. Μια ωραία μαρινάδα για κοτόπουλο είναι με συμπυκνωμένο χυμό από ρόδι, μουστάρδα και μέλι.
3. Πιάτα με ρύζι και δημητριακά
Οι σπόροι του ροδιού μπορούν να ενσωματωθούν σε πιάτα με ρύζι, κους-κους ή κινόα, προσφέροντας ένταση και χρώμα όπως για παράδειγμα ένα πιλάφι με ρόδι και καρύδια.
4. Ορεκτικά και ντιπ
Το ρόδι χρησιμοποιείται συχνά ως γαρνιτούρα ή ως συστατικό σε αλείμματα.
Πρόταση: Ντιπ από γιαούρτι, ταχίνι και σπόρους ροδιού.
5. Επιδόρπια
Οι σπόροι και ο χυμός του ροδιού ενσωματώνονται σε διάφορα γλυκά για μοναδική γεύση και αισθητική.
Πρόταση: Τάρτα με κρέμα βανίλιας και σπόρους ροδιού ή παγωτό γιαούρτι με σιρόπι ροδιού.
6. Ροφήματα και ποτά
Ο χυμός του ροδιού προσφέρει φρεσκάδα και οξύτητα σε smoothies, κοκτέιλ και αναψυκτικά.
7. Αρτοποιία και ζαχαροπλαστική
Το ρόδι προσδίδει γλυκύτητα και φρεσκάδα σε ζύμες και κέικ.
Πρόταση: Κέικ με χυμό ροδιού και επικάλυψη γλάσο από λευκή σοκολάτα.
Το ρόδι ταιριάζει εξαιρετικά με ξηρούς καρπούς, λευκά τυριά (όπως φέτα και κατσικίσιο τυρί), μπαχαρικά (κύμινο, κανέλα), και εσπεριδοειδή.
Πως επιλέγουμε και πως συντηρούμε
Η καλύτερη περίοδος του ροδιού είναι από μέσα Σεπτεμβρίου έως και τις αρχές Ιανουαρίου ανάλογα με την περιοχή και την ποικιλία. Φυσικά εκτός από το νωπό ρόδι, στο εμπόριο μπορούμε να το βρούμε σε διάφορες μορφές όλο τον χρόνο όπως χυμό, πουρέ και σιρόπι, όχι όμως σε μορφή φρούτου.
Τα ρόδια μπορούν να διατηρηθούν εκτός ψυγείου για λίγες ημέρες, αρκεί να φυλάσσονται μακριά από πηγές θερμότητας και το έντονο ηλιακό φως. Οι καθαρισμένοι σπόροι τους μπορούν να παραμείνουν στο ψυγείο για 3-4 ημέρες. Τοποθετήστε τους σε ένα γυάλινο δοχείο, καλυμμένο με χαρτί κουζίνας και σφραγίστε το με το καπάκι του. Εναλλακτικά, μπορούν να αποθηκευτούν στην κατάψυξη για αρκετούς μήνες. Τυλίξτε τους πρώτα σε χαρτί κουζίνας και στη συνέχεια βάλτε τους σε πλαστικά σακουλάκια.
